De runningtherapeut

Wie ben ik?
Voor ik je meeneem in de wereld van runningtherapie, stel ik mezelf even kort voor. Ik ben Christopher Camara en werk als psycholoog bij Apanta bij Team Volwassenen in Eindhoven. Ik behandel cliënten in de specialistische zorg en vind ik het leuk om twee keer per jaar voor mijn collega’s een spellenavond te verzorgen.  

Wat is runningtherapie?
Laat ik je eens meenemen in wat runningtherapie eigenlijk is en hoe het eraan toe gaat. Bij een psychologische behandeling denken mensen bijna altijd aan een gesprekstherapie waarbij je in een kamer zit. Runningtherapie is anders. Daarbij ga je op een rustig tempo hardlopen. Ja, je leest het goed. Hardlopen! Het idee van runningtherapie is dat hardlopen als middel wordt ingezet om verschillende psychologische klachten aan te pakken. Somberheid, spanningen, angstgevoelens, lusteloosheid, het wordt allemaal onder handen genomen. Misschien ook niet zo gek als je er wat langer bij stilstaat: we weten allemaal dat lichaamsbeweging goed voor ons is, niet alleen voor een gezond lichaam, maar ook voor een gezonde geest. De zogenaamde gelukshormonen worden volop aangemaakt als we ons een beetje extra inspannen. Je zou het kunnen zien als 'de natuurlijke medicatie activeren' die we al in ons lichaam hebben.

Een groepstherapie
Wanneer je donderdagochtend langs ons pand rijdt, zie je een diverse groep deelnemers. Dit komt omdat bijna iedereen runningtherapie kan doen. Je mag meedoen als je 18 jaar bent of ouder, maar er hebben ook wel eens 60-plussers deelgenomen. Je hoeft ook helemaal geen ervaring met hardlopen of sport te hebben of een ‘fit’ lichaam te hebben. Hoewel er daardoor niveauverschillen zijn tussen de deelnemers, geven we de runningtherapie toch opzettelijk in een zogenaamde 'open groep'. Dit betekent dat de deelnemers niet allemaal tegelijk in- en uitstromen in de groep. Het mooie daarvan is dat iemand die al tien sessies heeft gehad een inspirerend voorbeeld kan zijn voor iemand die net gestart is. Andersom kan de ervaren deelnemer zich herkennen in de nieuweling. Ik als behandelaar kan wel tegen een nieuweling zeggen dat het super normaal is om gespannen te zijn en het hardlopen beter zal gaan na een paar keer, maar de échte impact komt meestal vanuit wat die ervaren deelnemers zeggen. Zo was er ooit een nieuwe deelnemer die erg weinig vertrouwen had in zichzelf, maar toch een beetje hoop kreeg toen de ervaren deelnemer zei dat ze zich hem herkende: “Zo gespannen stond ik er de eerste ook bij. Ik had er toen ook echt geen zin in, maar geloof me; het wordt steeds makkelijker. Met mij gaat het ook steeds beter”.

Lekker in de natuur
We mogen onszelf gelukkig prijzen zijn dat de locatie Apanta Eindhoven niet zo ver weg ligt van de Karpendonkse Plas, een mooi stukje natuur zo dichtbij de stad. Tien minuutjes wandelen en je bent er. Iedereen heeft hiermee dus al een mooie warming up gedaan als we bij de plas aankomen. Zodra we er zijn gaan we direct van start met hardlopen: iedereen op zijn eigen tempo en met zijn eigen intervallen. Terwijl mijn collega Bregje en ik afwisselend met alle deelnemers meelopen, passeren we kleurrijke bomen, een grote groep ganzen en nemen we af en toe een verborgen paadje om weer iets nieuws te ontdekken in het park. Terwijl je lichaam lekker actief is, word je hoofd wat rustiger door het daglicht en de rustgevende natuur.

Doorzettingsvermogen
Ik vind het altijd fascinerend om te zien wat er allemaal gebeurt tijdens de runningtherapie. De ene deelnemer gaat als een raket van start in een hoog tempo, terwijl de andere juist wat afwachtend is en voornamelijk wandelt. Het zegt mij direct veel over de personen en hoe ze er vandaag bij staan. Josje en ik letten vooral op hoe ze met zichzelf omgaan en sturen bij waar nodig. De afwachtende deelnemer heeft er vandaag niet zo’n zin in. Hij voelt zich depressief en had liever in bed blijven liggen. Ik vind het mooi om te zien dat iemand die het zo zwaar heeft toch is gekomen. Alleen dat al getuigt van doorzettingsvermogen. “Zullen we toch proberen om rustig aan het tempo te versnellen,” stel ik voor. Hij stemt er niet geheel overtuigd mee in, maar versnelt zijn passen.

Leren luisteren naar je lichaam
Ondertussen zie ik de snelle loper alweer terugkomen vanuit de verte. Zoals afgesproken gaat de groep nooit te ver uit elkaar tijdens het lopen. Ze is al flink bezweet en heeft een hoge ademhaling. Als ik haar vraag hoe het gaat, zegt ze hijgend dat het goed gaat. Dat zegt ze bijna altijd. Ze heeft wel al pijn in haar kuiten, maar ze moet zich niet zo aanstellen vindt ze. Ik vertel haar dat ze mag leren luisteren naar haar lichaam en dit misschien een signaal is dat ze over haar grenzen aan het gaan is. Herkent ze dit ook in haar dagelijkse leven? Ja, bij haar werk ging ze ook altijd al een speer aan de slag totdat ze op een dag niet meer kon en in een burnout terechtkwam. Ze besluit om de rest van de sessie vaker even een pauze nemen tijdens het hardlopen en dan ook meer stil te staan bij hoe haar lichaam voelt. Dan kan ze eventueel haar tempo aanpassen. Ze vertelt aan het einde van de sessie dat ze niet over haar grenzen is gegaan en zich daar tevreden bij voelt. De depressieve deelnemer vertelt juist zijn grenzen wat te hebben opgezocht. Hij voelt zich wat beter dan vanochtend en is toch blij dat hij uit zijn bed is gekomen; dan had hij zich namelijk waarschijnlijk nog net zo somber gevoeld. Als ik deelnemers zulke inzichten hoor vertellen, ben ik echt trots op ze en zie ik dat ze stappen aan het maken zijn in hun proces. Ze zien het zelf nog niet altijd, maar het lichaam voelt de verandering al wel.

Naturel
Het unieke aan de runningtherapie vind ik dat de setting zo naturel voelt. Niet alleen omdat het letterlijk buiten in de ‘echte wereld’ plaatsvindt, maar ook omdat er continu dingen gebeuren die het echte leven weerspiegelen. Zo zijn er de obstakels en onverwachte gebeurtenissen zoals een flinke regenbui of een eekhoorntje dat ineens voorbij rent. Het geeft mij (en de mensen zelf) veel inzicht om te zien hoe iedereen daarmee omgaat. Ook is het 'naturel' omdat niemand uitgebreid over zijn problemen hoeft te vertellen, maar er is zeker de ruimte om te delen hoe het gaat. Mensen vertellen dus gewoon dat ze gisteren een rotdag op het werk hadden, dat ze er vandaag echt geen zin in hebben om te gaan lopen of dat ze last hebben van de bijwerkingen van hun medicatie. Aan de andere kant worden er ook leuke momenten gedeeld zoals dat het gelukt is om zelf te een kwartier aan een stuk te lopen of dat ze een toepasselijk spreuk hebben gelezen. Er wordt dus onderling veel gedeeld en geleerd zonder dat het ‘therapeutisch’ lijkt voor iedereen. We zijn op donderdagochtend even een groep die gaat hardlopen in een park en intussen deelt hoe het gaat. Dat maakt iedereen ook heel ‘normaal’ voor elkaar en de deelnemers gaan zichzelf ook zien als normaal. En ja, dat zijn ze natuurlijk ook.

Een ervaring van een deelnemer
Als iemand zijn sessies gehad heeft en dus afscheid moet nemen van de groep, vind ik het bijzonder om te horen wat iedereen tegen elkaar te zeggen heeft. De meeste bemoedigende woorden komen voorbij voor degene die afscheid neemt. Ik zie dan dat de groep niet gewoon een groepje individuen is, maar ook echt een groep. Dat vind ik zo tof! Ik voel me dan echt bevoorrecht om deze groep te mogen begeleiden.

Een (inmiddels) ex-cliënt van Apanta schreef me een aantal maanden nadat ze runningtherapie had afgerond het volgende bericht: “Persoonlijk heb ik de runningtherapie ervaren als een enorme meerwaarde en ik weet zeker dat deze een significante bijdrage heeft geleverd aan mijn herstel. Terwijl psychotherapie de kern van het psychische probleem aan pakte werd ik door de runningtherapie ook fysiek sterker en kreeg ik opnieuw vertrouwen in mijn lichaam. Het belangrijkste wat ik in de groep geleerd heb is dat ook mijn mening telt en dat het (meer dan) oké is om je grenzen aan te geven. De meerwaarde van de groepsvorm is wat mij betreft dat je jezelf niet op een ongezonde manier af kunt sluiten en je, hoe verschillend de individuen ook zijn, je één prachtig ding gemeen hebt: Je bent die ochtend allemaal je bed uit gekomen om te gaan lopen. Dat gegeven alleen al schept een band. En volhouden loont, ik loop nog steeds :-)”