Wanneer het dieet de sluipschutter wordt

Dit 'corona-jaar' is een jaar waarbij niemand om het woord “corona-kilo’s” heen kan. Kriebelig word ik ervan als ik het weer voorbij hoor komen op de radio tijdens de autorit naar Apanta. Voornamelijk kriebelig omdat er zoveel mensen zijn die dagelijks worstelen met uiterlijk en gewicht, iets wat voor hen het grootste gedeelte van de identiteit en eigenwaarde bepaalt. Niet omdat ze het leuk vinden om met eten, afvallen en kilocalorieën bezig te zijn, maar omdat dit voor hen een manier is geworden om controle, regie en rust te vinden. Iets wat ze nodig hebben om om te kunnen gaan met een vroeger opgelopen trauma, emotioneel tekort in de kindertijd of omdat ze gewoonweg weinig handvatten hebben gekregen om hun emoties op een gezonde manier te kunnen uiten en verwerken.

Aandacht voor ongewenste gewichtstoename
Die corona-kilo’s, de lading en voornamelijk het oordeel wat men erover heeft, lokt hoogstwaarschijnlijk uit tot mega volle sportscholen (als de deuren binnenkort weer opengaan) en aanschaf van Sonja Bakker boeken. Ook zorgt het voor veel inschrijvingen bij Weight watchers en het starten van veel mensen met Low Carb diëten. Allemaal bekende methodes die wij bij Apanta binnen het team eetstoornissen met grote regelmaat voorbij horen komen. Mensen die worstelen met een eetstoornis, die zoekende zijn naar hoe ze zich prettig kunnen voelen bij wie ze zijn, wat ze eten, hoe ze eruitzien en hoe ze die eetbuien onder controle kunnen krijgen, zijn dag in dag uit bezig met die kilo’s. Door corona wordt het zichtbaarder dat het merendeel van de wereld niet blij is met ongewenste gewichtstoename. Al die aandacht voor het feit dat het aankomen niet gewenst is in deze maatschappij, is niet bevorderlijk voor mensen die al zo veel bezig zijn met eten.  

Het dieet als schijnveiligheid 
Voor mensen met eetproblematiek is diëten eigenlijk een schijnveiligheid. Een tijdelijk gevoel van zich trots voelen, omdat ze die koolhydraatrijke keuze niet hebben gemaakt. Omdat ze die chips en koekjes hebben kunnen laten liggen en hierdoor resultaat zien op de weegschaal, namelijk: een gewichtsafname. Het leidt tot een goed gevoel, jezelf prijzen dat je sterk en gedisciplineerd bent. Maar eigenlijk, denk ik, is het diëten het begin van afhankelijkheid. Afhankelijk zijn van een instrument, namelijk een weegschaal. Die je op geen enkele manier kunt sturen. Een hersenloos apparaat, zonder hartslag en gevoel. Die genadeloze klappen kan uitdelen. Die een hele week vol fijne herinneringen en emoties met 1 getal, BAM, kan wegvegen. En ineens ben je niet meer die sterke, gedisciplineerde vrouw, maar een walgelijk en dik mens. Die intense piek van blijheid, wanneer je niet dat taartje op de verjaardag hebt gegeten, maar gekozen hebt voor de komkommer en de snoeptomaatjes en vervolgens een afname van gewicht ziet op de weegschaal. Die pieken, daar ga je waarschijnlijk goed op. Maar de pieken worden steeds minder intens en minder lang. Steeds vaker zal je merken dat het gewicht op een gegeven moment met hetzelfde dieetpatroon niet meer zal zakken. In het ergste geval neemt het zelfs toe, voel je je slechter, vind je jezelf ongedisciplineerd en moet je nog meer laten liggen, of zelfs eetmomenten overslaan. Bij sommigen zal dit leiden tot eetbuien, omdat je jezelf niks meer mag toestaan. Jezelf iets toestaan leidt namelijk meteen tot schuldgevoel, schaamte, angst en walging. Laat maar zitten dan, dat taartje.

Diëten begint onschuldig, zorgt voor blijheid als je je gewenste resultaat boekt, maar is een sluipschutter die negatieve emoties op je afvuurt als je proces hierin stagneert of vertraagt.

Die corona-kilo’s, daar waar deze hersenkronkel mee begon, dat zijn dan nog de onschuldigste van allemaal.

Als je wilt weten hoe het team Eetstoornissen van Apanta werkt, waar Danique onderdeel van uitmaakt, klik dan op de onderstaande button. 

Meer informatie Eetstoornissen

Danique van der Leest
GZ-psycholoog in opleiding,
Behandelaar bij team eetstoornissen Apanta-ggz